مواد مهم قانون کار و تامین اجتماعی برای حقوق و دستمزد ۱۴۰۴
مواد مهم قانون کار و تامین اجتماعی پایه و اساس محاسبات حقوق و دستمزد در هر سازمان و شرکتی میباشد. آشنایی با این مواد قانونی برای حسابداران، مدیران منابع انسانی و کارفرمایان امری ضروری است تا بتوانند حقوق پرسنل را به صورت دقیق و مطابق با قانون محاسبه نمایند.
📊 جدول خلاصه مواد مهم قانون کار و تامین اجتماعی
| عنوان | ماده | متن کامل | خلاصه ساده |
| حقوق دستمزد مشمولین | ماده ۴۱ قانون کار | حداقل مزد کارگران در نقاط مختلف کشور و صنایع مختلف، با توجه به شرایط مختلف و نقاط مختلف کشور، حداقل مزد کارگران بر اساس معیارهای زیر تعیین میشود: ۱- تورم کشور به پیشنهاد وزارت کار و امور اجتماعی اعلام میشود. ۲- حداقل مزد کارگران باید به گونهای باشد که بدون مزد حداقل، متوسط زندگی خانواده کارگر تأمین شود و این حداقل مزد توسط وزارت کار و امور اجتماعی به طور رسمی اعلام میشود. | حداقل دستمزد بر اساس نرخ تورم و نیاز به تامین زندگی متوسط یک خانواده تعیین و توسط وزارت کار اعلام میشود. |
| اخراج کارگری | ماده ۲۷ قانون کار | در صورت اخراج غیرموجه کارگر، کارفرما موظف است حقوق و مزایای کارگر را بر اساس سنوات خدمت محاسبه و پرداخت کند. هر سال خدمت معادل یک ماه حقوق آخر است. در صورتی که کارفرما از پرداخت خودداری کند، کارگر میتواند به هیئت تشخیص مراجعه کند و هیئت حکم به بازگشت کارگر به کار و پرداخت حقوق و مزایا صادر میکند. در صورت عدم وجود عذر موجه کارگر برای عدم بازگشت، کارفرما موظف است حقوق آخر یک ماه را به ازای هر سال سنوات پرداخت کند. | اگر اخراج بدون دلیل موجه باشد، کارفرما باید سنوات (یک ماه حقوق به ازای هر سال کار) بپردازد و کارگر را برگرداند؛ در غیر این صورت، هیئت حل اختلاف تصمیم میگیرد. |
| شبکاری | ماده ۵۸ قانون کار | در کار نوبتی غیر شب، تنها در شب کار ساعتی هر برای ۳۵% به عنوان اضافه بر مزد عادی کار ساعتی تعلق گیرد. | برای کار در ساعات شب (غیر از شیفت شبانه کامل)، ۳۵% اضافه حقوق به مزد عادی اضافه میشود. |
| نوبت کاری | ماده ۵۵ قانون کار | نوبتی کار به صورت شب یا عصر یا صبح در آن، نوبتهایی که به نحوی کار ماه طول در که کار شود. | کار نوبتکاری به شیفتهای صبح، عصر یا شب در طول ماه تقسیم میشود. |
| نوبت کاری (مرتبط) | ماده ۵۶ قانون کار | در کار نوبتی به صورت ماه طول در که کار شود، نوبتهای صبح ۱۰% و نوبتهای شب و عصر ۱۵% و نوبتهای شب و عصر و شب ۲۲/۵% به عنوان اضافه بر مزد عادی دریافت کنند. | در شیفتکاری، اضافه حقوق: صبح ۱۰%، عصر و شب ۱۵%، و شیفتهای ترکیبی ۲۲.۵% بیشتر از مزد عادی. |
| جمعه کاری | ماده ۶۲ قانون کار | کارگران هفتگی تعطیل روز جمعه، روز باشد. طرفین توافق یا کار ضرورت یا نوع حسب کارگاههایی که در یا و اتوبوسرانی برق، آب، نظیر عمومی خدمات به مربوط امور در تع تع برای دیگری روز مستمر طور به روز که یا تع تع حال هر به بود خواهد هفتگی تع تع روز تع در حکم روز همان شود این است اجباری هفته در. | جمعه تعطیل هفتگی است و کار در آن ۴۰% اضافه حقوق دارد، مگر در مشاغل ضروری که روز دیگری تعطیل باشد. |
| حق اولاد | ماده ۸۶ قانون تامین اجتماعی | کمک عائله مندی منحصراً تا دو فرزند بیمه شده پرداخت میشود مشروط بر آنکه: ۱. بیمه شده حداقل سابقه پرداخت حق بیمه هفتصد و بیست روز کار را داشته باشد. ۲. سن فرزندان او از هجده سال کمتر باشد و یا منحصراً به تحصیل اشتغال داشته باشند تا پایان تحصیل یا در اثر بیماری یا نقص عضو طبق گواهی کمیسیون پزشکی موضوع ماده ۹۱ این قانون قادر به کار نباشند. میزان کمک عائله مندی معادل سه برابر حداقل مزد روزانه کارگر ساده در مناطق مختلف برای هر فرزند در هر ماه میباشد. | کمک هزینه اولاد (عائلهمندی) برای حداکثر دو فرزند پرداخت میشود، اگر بیمهشده حداقل ۷۲۰ روز سابقه بیمه داشته باشد و فرزندان زیر ۱۸ سال باشند یا در حال تحصیل یا ناتوان از کار. مبلغ آن سه برابر حداقل دستمزد روزانه برای هر فرزند است. |
| مرخصی سالیانه | ماده ۶۴ قانون کار | جمعه، چهار احتساب و مزد از استفاده با کارگران سالانه استحقاقی مرخصی یک ماه جمعاً. ایام جزء تع تع روزهای سایر شد نخواهد محاسبه مرخصی. محاسبه یافته انجام کار مدت نسبت به مزبور مرخصی یکسال از کمتر کار برای شود. | مرخصی سالانه یک ماه (با حقوق) است و روزهای تعطیل جزو آن حساب نمیشود؛ برای کار کمتر از یک سال، متناسب محاسبه میشود. |
| ماموریت | ماده ۴۶ قانون کار | در صورت اعزام کارگران به مأموریتهای خارج از محل کار، موافقت یا قرارداد کار موجبی که کارگران را ملزم به مأموریت کند، مزد یا حقوق کارگران نباید کمتر از مزد عادی باشد. کارفرما موظف است وسیله رفت و برگشت و هزینههای آن را تأمین کند. | در ماموریت خارج از محل کار، حقوق نباید کمتر از معمول باشد و کارفرما باید هزینه سفر را بپردازد. |
نکات کاربردی برای محاسبه حقوق
محاسبه اضافه کاری:
-
شبکاری: ۳۵% اضافه بر مزد ساعتی عادی
-
نوبت کاری: صبح ۱۰%، عصر و شب ۱۵%، شیفت ترکیبی ۲۲.۵%
-
جمعه کاری: ۴۰% اضافه بر حقوق روز عادی
محاسبه مزایای جانبی:
-
حق اولاد: برای حداکثر دو فرزند و با شرط ۷۲۰ روز سابقه بیمه
-
مرخصی سالانه: یک ماه کامل با حقوق
-
ماموریت: حفظ حقوق عادی + پرداخت هزینههای سفر
⚠️ نکات مهم قانونی
برای کارفرمایان:
-
رعایت حداقل دستمزد مصوب شورای عالی کار الزامی است
-
اخراج غیرموجه موجب پرداخت سنوات میشود
-
عدم پرداخت اضافه کاری قابل پیگرد قانونی است
برای کارگران:
-
آگاهی از حقوق قانونی خود
-
مستندسازی ساعات کار و اضافه کاری
-
پیگیری حقوق خود از طریق مراجع قانونی
🚀 توصیههای اجرایی
-
آموزش مستمر: همیشه با آخرین تغییرات قانونی آشنا شوید
-
مستندسازی: کلیه پرداختها و محاسبات را مستند کنید
-
نرمافزارهای تخصصی: از سیستمهای محاسباتی دقیق استفاده کنید
-
مشاوره حقوقی: در موارد مبهم با متخصصان مشورت کنید
تاریخ انتشار:
آبان 25, 1404
