تورم نقطه‌ای خوراکی‌ها به ۶۴.۳ درصد رسید | زنگ خطر معیشت

طبق آخرین گزارش مرکز آمار ایران، تورم نقطه‌ای خوراکی‌ها و آشامیدنی‌ها در پایان مهرماه ۱۴۰۴ به رقم هشداردهنده ۶۴.۳ درصد رسیده است. این بدان معناست که مصرف‌کنندگان ایرانی برای خرید یک سبد یکسان از مواد غذایی در مهرماه امسال، نسبت به مهرماه پارسال، ۶۴.۳ درصد بیشتر هزینه کرده‌اند. این آمار که به‌وضوح نشان از شتاب گرفتن فشار تورمی بر سبد معیشتی خانوار دارد، همراه با تورم نقطه‌به‌نقطه کلی ۴۸.۶ درصدی و تورم ماهانه ۵ درصدی، زنگ خطر آغاز یک دوره تورمی جدید و عمیق را در کشور به صدا درآورده است.

📊 تفکیک آمار تورمی مهرماه ۱۴۰۴

برای درک بهتر عمق بحران، نگاهی به اعداد کلیدی می‌اندازیم:

• تورم نقطه‌ای خوراکی‌ها و آشامیدنی‌ها: ۶۴.۳ درصد (بالاترین فشار در بین گروه‌های کالایی)

• تورم نقطه‌به‌نقطه کلی: ۴۸.۶ درصد

• تورم ماهانه کلی: ۵ درصد (نشان‌دهنده شتاب افزایش قیمت‌ها در یک ماه)

• تورم سالانه (۱۲ ماهه): ۳۸.۹ درصد

این ارقام به وضوح نشان می‌دهد که شتاب تورم، به ویژه در بخش مواد غذایی، بسیار بالاست و سیاست‌های کنترلی فعلی نتوانسته‌اند اثرگذار باشند.

🛒 تورم ۶۴ درصدی مواد غذایی به معنای چیست؟

افزایش نقطه‌ای ۶۴.۳ درصدی قیمت خوراکی‌ها یک بحران معیشتی جدی است. این رقم انتزاعی نیست و تأثیر مستقیم و ملموسی بر زندگی مردم دارد:

• کوچک‌ شدن سبد کالا: خانوارها مجبور به حذف یا کاهش مصرف پروتئین‌ها (گوشت، مرغ، لبنیات)، میوه‌جات و کالاهای باکیفیت‌تر می‌شوند.

• تغییر الگوی مصرف: جایگزینی کالاهای ارزان‌تر و با ارزش غذایی پایین‌تر.

• فشار مضاعف بر دهک‌های کم‌درآمد: این قشر که بیشتر درآمد خود را صرف خوراک می‌کنند، با کاهش شدید قدرت خرید و خطر ناامنی غذایی روبرو می‌شوند.

• کاهش رفاه عمومی و افزایش فقر: افزایش قیمت غذا، مستقیماً به معنای فقیرتر شدن تمام جامعه است.

🔍 ریشه‌های رشد سرسام‌آور تورم مواد غذایی

دلایل این شتاب تورمی چندبعدی و عمدتاً ساختاری است:

1. سیاست‌های پولی انبساطی: تداوم کمبود نقدینگی و رشد بالای حجم نقدینگی در اقتصاد.

2. نوسانات و بی‌ثباتی نرخ ارز: افزایش هزینه واردات مواد اولیه، نهاده‌های دامی، دارو و کود که بر زنجیره تولید مواد غذایی تأثیر مستقیم می‌گذارد.

3. اختلال در زنجیره تأمین و تولید: مشکلات تأمین انرژی، تحریم‌ها، کمبود نقدینگی بنگاه‌های تولیدی و هزینه‌های بالای حمل‌ونقل.

4. انتظارات تورمی: هنگامی که مردم و فعالان اقتصادی به ادامه روند افزایش قیمت‌ها باور داشته باشند، این انتظار خود را محقق می‌کند.

5. فشار فصل: ممکن است عوامل فصلی نیز در افزایش قیمت برخی محصولات مؤثر بوده باشد.

⚠️ پیامدهای اقتصادی و اجتماعی تورم افسارگسیسته مواد غذایی

• کاهش قدرت خرید و رفاه: اصلی‌ترین و مستقیم‌ترین تأثیر.

• افزایش نابرابری: ثروتمندان می‌توانند از پس افزایش قیمت‌ها برآیند، اما فقرا به حاشیه رانده می‌شوند.

• کاهش مصرف و رکود در سایر بخش‌ها: وقتی درآمد مردم صرف خوراک شود، از خرید کالاهای بادوام، پوشاک و خدمات کاسته می‌شود و این می‌تواند کسب‌وکارهای دیگر را به رکود بکشاند.

• تنش‌های اجتماعی: افزایش فشار معیشتی می‌تواند به ناآرامی‌های اجتماعی دامن بزند.

💡 راهکارهای فوری و بلندمدت چیست؟

• فوری (کنترل آسیب):

  • تسلط بر بازار و مبارزه با احتکار: نظارت جدی بر توزیع و جلوگیری از احتکار و دلالی در کالاهای اساسی.

  • حمایت هدفمند از دهک‌های ضعیف: افزایش قدرت خرید این دهک‌ها از طریق کمک‌های نقدی یا کالایی مستقیم.

  • تثبیت نرخ ارز: ایجاد ثبات در بازار ارز برای کاهش هزینه واردات نهاده‌ها.

• بلندمدت (درمان ریشه‌ای):

  • اصلاح سیاست‌های پولی: کنترل رشد نقدینگی و مهار تورم پایه.

  • حمایت از تولید داخلی: رفع موانع تولید در بخش کشاورزی و صنایع غذایی.

  • بازسازی ذخایر استراتژیک: ایجاد و مدیریت ذخایر کالاهای اساسی برای مداخله در زمان بحران